Bảng lương Phi nông nghiệp Mỹ tháng 9: Việc làm tăng 119.000, thất nghiệp chạm đỉnh 4 năm

Báo cáo việc làm tháng 9/2025 cuối cùng đã được hé lộ sau giai đoạn gián đoạn kéo dài, phác họa bức tranh kinh tế nhiều mâu thuẫn: việc làm tăng vượt kỳ vọng nhưng tỷ lệ thất nghiệp leo lên mức cao nhất kể từ năm 2021.

Sau 44 ngày bị trì hoãn do đợt đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử nước Mỹ, Bộ Lao động Mỹ đã chính thức công bố báo cáo việc làm tháng 9/2025 vào tối 20/11. Dữ liệu cho thấy nền kinh tế bổ sung 119.000 việc làm phi nông nghiệp, vượt xa dự báo 50.000 của giới phân tích. Tuy nhiên, niềm vui ngắn chẳng tày gang khi tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4.4%, mức cao nhất kể từ tháng 10/2021. Nghịch lý này phản ánh thực tế phức tạp của thị trường lao động Mỹ, nơi những chỉ số tích cực ban đầu có thể che giấu xu hướng chậm lại đáng quan ngại.

Diễn biến thị trường lao động: Phục hồi ấn tượng nhưng thiếu bền vững

Báo cáo bảng lương phi nông nghiệp (Nonfarm Payrolls) tháng 9/2025 ghi nhận mức tăng 119.000 việc làm, con số cao nhất trong vòng 5 tháng trở lại đây và gần gấp đôi so với kỳ vọng của thị trường. Sự phục hồi này đánh dấu bước ngoặt tích cực sau hai tháng báo cáo ảm đạm, khi số liệu tháng 8 được điều chỉnh giảm xuống mức âm 4.000 so với báo cáo ban đầu là 22.000.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định sự bùng nổ này mang tính chất “hồi phục kỹ thuật” sau giai đoạn gián đoạn thông tin kéo dài, hơn là một đà tăng trưởng bền vững. Khu vực tư nhân - động lực chính của nền kinh tế - đóng góp 97.000 việc làm, trong khi khu vực chính phủ bổ sung 22.000 vị trí.

Sự tăng trưởng việc làm thể hiện sự phân hóa sâu sắc giữa các nhóm ngành, phản ánh quá trình chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế Mỹ:

Nhóm ngành dẫn đầu:

• Chăm sóc sức khỏe tiếp tục xu hướng tăng trưởng ổn định với 43.000 việc làm mới
• Dịch vụ ăn uống và quán bar bổ sung 37.000 vị trí, cho thấy sức tiêu dùng vẫn duy trì
• Xây dựng tăng 19.000 việc làm, phản ánh sức sống của thị trường bất động sản dân cư
• Dịch vụ xã hội ghi nhận 14.000 việc làm mới

Nhóm ngành suy giảm:

• Vận tải và kho bãi sụt giảm 25.000 việc làm, chủ yếu ở lĩnh vực kho bãi (-11.000) và dịch vụ chuyển phát (-7.000)
• Dịch vụ chuyên nghiệp và kinh doanh mất 20.000 việc làm, trong đó lao động tạm thời chiếm 16.000
• Sản xuất giảm 6.000 vị trí, chịu tác động từ chính sách tiền tệ thắt chặt
• Chính phủ liên bang cắt giảm 3.000 việc làm, nâng tổng số việc làm mất đi từ đầu năm lên 97.000

Những chỉ số đáng quan ngại: Góc khuất sau con số ấn tượng

Mặc dù số lượng việc làm tăng mạnh, tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4.4% - mức cao nhất trong 4 năm qua, tương đương 7.6 triệu người Mỹ không có việc làm. Nghịch lý này xuất phát từ việc số người tham gia tìm kiếm việc làm gia tăng trong khi khả năng hấp thụ của thị trường lao động có dấu hiệu chậm lại. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động duy trì ở mức 62.4%, không thay đổi so với tháng trước.

Một điểm sáng đáng chú ý từ khảo sát hộ gia đình: số người làm việc toàn thời gian tăng mạnh 673.000, trong khi việc làm bán thời gian giảm 573.000. Điều này cho thấy chất lượng việc làm đang được cải thiện, dù số lượng tổng thể chưa thực sự bền vững.

Các số liệu trong quá khứ liên tục được điều chỉnh giảm, củng cố cho nhận định về một thị trường lao động đang mất dần đà tăng trưởng. Số liệu việc làm tháng 7 được hạ xuống còn 72.000 so với 79.000 ban đầu. Cùng với tháng 8 được điều chỉnh về mức âm, bức tranh việc làm 3 tháng gần nhất thực sự không quá lạc quan như con số 119.000 của tháng 9 có thể gợi ý.

Thu nhập trung bình theo giờ chỉ tăng 0.2% trong tháng 9, thấp hơn mức dự báo 0.3%. So với cùng kỳ năm ngoái, mức tăng 3.8% tuy vẫn ổn định nhưng không đủ để tạo áp lực lạm phát. Tuần làm việc trung bình duy trì ở mức 34.2 giờ, không thay đổi so với tháng trước. Những chỉ số này phần nào giúp Cục Dự trữ Liên bang (Fed) yên tâm khi áp lực lạm phát từ chi phí lao động đang không quá căng thẳng.

Tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4.4%, mức cao nhất trong 4 năm qua - Nguồn: BLS, Sherwood

Phản ứng thị trường và lập trường của Fed

Ngay sau khi báo cáo được công bố, thị trường chứng khoán phản ứng tích cực với các hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán Mỹ gia tăng điểm số. Thị trường trái phiếu cũng có phản ứng tương đồng khi lợi suất trái phiếu chủ yếu đi xuống, cho thấy sự dịu dàng trong kỳ vọng lãi suất.

Thị trường vàng thể hiện sự ổn định đáng ngạc nhiên, vàng giao ngay duy trì quanh mức 4.087 USD/ounce bất chấp áp lực tăng giá của đồng USD. Sự bình ổn này phần nào đến từ các yếu tố bất ổn địa chính trị và nhu cầu vàng vật chất từ các ngân hàng trung ương.

Dữ liệu đơn xin trợ cấp thất nghiệp tuần kết thúc ngày 15/11 cho thấy số đơn mới giảm 8.000 xuống 220.000, thấp hơn dự báo 227.000. Trung bình 4 tuần giảm 3.000 xuống 224.250, trong khi tỷ lệ thất nghiệp có bảo hiểm duy trì ở mức 1.3%. Những con số này củng cố nhận định doanh nghiệp Mỹ vẫn đang nỗ lực giữ chân nhân viên thay vì sa thải hàng loạt.

Biên bản cuộc họp FOMC diễn ra vào ngày 28-29/10 cho thấy nội bộ Fed đang chia rẽ sâu sắc về lộ trình chính sách tiền tệ. Trong khi một số thành viên ủng hộ cắt giảm lãi suất vào tháng 12, số khác tỏ ra thận trọng và muốn duy trì lãi suất ở mức hiện tại.

Chủ tịch Fed Chicago Austan Goolsbee thừa nhận Fed đang “ở trong bóng tối” về dữ liệu chính thức. Ông đặc biệt quan ngại khi lạm phát dịch vụ có dấu hiệu tăng trở lại, gọi đây là tín hiệu “đáng lo ngại” và cho rằng lạm phát tổng thể dường như đang “bị kẹt”.

Phó Chủ tịch Fed Michael Barr bày tỏ lo ngại sâu sắc khi lạm phát vẫn ở mức 3% - cao hơn đáng kể so với mục tiêu 2%. Sự kết hợp giữa lạm phát 3% và thất nghiệp 4.4% làm dấy lên mối lo về rủi ro đình lạm (stagflation) - kịch bản kinh tế tồi tệ nhất.

Chủ tịch Fed Cleveland Beth Hammack nhận định điều kiện tài chính hiện “khá nới lỏng”, ngụ ý thị trường không nên kỳ vọng Fed sẽ mạnh tay cắt giảm lãi suất.

Đáng chú ý, báo cáo tháng 10 đã bị hủy bỏ do ảnh hưởng của việc đóng cửa chính phủ. Điều này đồng nghĩa Fed sẽ phải đưa ra quyết định tại cuộc họp tháng 12 mà không có đầy đủ thông tin cập nhật về thị trường lao động. Theo số liệu từ Investing.com, khả năng Fed cắt giảm lãi suất vào tháng 12 hiện chỉ còn khoảng 30%, giảm mạnh so với mức 90% ghi nhận cuối tháng 10.

Triển vọng sắp tới và hàm ý chính sách cho nhà đầu tư

Với việc dữ liệu việc làm tháng 10 bị hủy bỏ, giới đầu tư sẽ phải chờ đợi đến ngày 16/12 để tiếp cận cùng lúc dữ liệu việc làm của cả tháng 10 và tháng 11. Sự thiếu hụt thông tin này tạo ra môi trường đầy bất định cho các quyết định đầu tư ngắn hạn.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, báo cáo tháng 9 dù tích cực nhưng đã “lỗi thời” do được thu thập từ hai tháng trước. Nó không phản ánh được những biến động kinh tế gần đây, đặc biệt là tác động từ việc đóng cửa chính phủ kéo dài. Daniel Zhao, chuyên gia kinh tế trưởng tại Glassdoor, nhận định: “Báo cáo việc làm tháng 9 cho thấy thị trường lao động vẫn có sức phục hồi trước thời điểm đóng cửa, vượt kỳ vọng về số việc làm, nhưng bức tranh tổng thể vẫn u ám với việc số liệu tháng 8 được điều chỉnh thành mất việc và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng”.

Giai đoạn hiện nay đòi hỏi nhà đầu tư cân bằng giữa cơ hội và rủi ro. Sự ổn định tương đối của thị trường lao động trong báo cáo lần này có thể được xem như điểm tựa cho triển vọng tăng trưởng kinh tế Mỹ. Tuy nhiên, xu hướng chậm lại cùng tỷ lệ thất nghiệp gia tăng là những dấu hiệu cảnh báo không thể phớt lờ.

Thị trường đang đánh giá thấp rủi ro Fed giữ lãi suất cao lâu hơn kỳ vọng. Sự hưng phấn ban đầu về con số 119.000 việc làm có thể nhanh chóng phai nhạt khi thị trường “thấm” nỗi lo về lạm phát 3% và những cảnh báo từ các quan chức Fed.

Trong bối cảnh Fed duy trì lập trường thận trọng, vàng và các tài sản trú ẩn an toàn khác vẫn sẽ đóng vai trò quan trọng trong danh mục đầu tư. Bất ổn địa chính trị gia tăng cùng nợ công Mỹ vượt 38 nghìn tỷ USD tiếp tục là những yếu tố hỗ trợ giá vàng dài hạn.

Báo cáo việc làm tháng 9 tựa như thước phim quay chậm của nền kinh tế Mỹ từ hai tháng trước - mạnh mẽ hơn kỳ vọng nhưng vẫn ẩn chứa những dấu hiệu dễ vỡ. Con số 119.000 việc làm mới tạo cú hích tâm lý tích cực, nhưng thực tế phũ phàng nằm ở tỷ lệ thất nghiệp 4.4% - mức cao nhất trong 4 năm.

Bài toán đặt ra cho Fed ngày càng phức tạp: cắt giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng hay duy trì chính sách thắt chặt để kiểm soát lạm phát trong bối cảnh thiếu vắng dữ liệu cập nhật? Mỗi lựa chọn đều tiềm ẩn rủi ro, và quyết định cuối cùng sẽ định hình diện mạo nền kinh tế toàn cầu những tháng cuối năm 2025.

Bài viết được WikiFX tham khảo, tổng hợp và biên soạn dựa trên các nguồn tin chính thống, nhằm mang đến thông tin chính xác và kịp thời cho nhà đầu tư.