Vì sao các quốc gia không còn tin vào tiền tệ của chính mình?

Thế giới đang bước vào một kỷ nguyên đa cực chưa từng có, nơi bất ổn địa chính trị ngày càng leo thang và tiền tệ pháp định đang mất giá nhanh chóng. Khi các quốc gia – kể cả ngân hàng trung ương – bắt đầu xem xét lại vị thế của USD, EUR, JPY và chuyển sang tích trữ vàng, nhân dân tệ, euro, câu hỏi đặt ra là: Tại sao niềm tin với tiền tệ pháp định lại sụp đổ, và điều gì đang thực sự diễn ra sau hậu trường?

Thế giới đơn cực đang tan rã, một trật tự mới đang hình thành

Sau Chiến tranh Lạnh, trật tự tài chính toàn cầu xoay quanh nước Mỹ với đồng USD là trung tâm. Nhưng đến thập kỷ 2020, hàng loạt biến cố địa chính trị từ chiến tranh Nga - Ukraina, căng thẳng Trung Quốc - Đài Loan cho đến xung đột Israel - Iran đang bào mòn dần vai trò độc tôn của Mỹ.

Song nguy hiểm hơn cả chiến tranh là sự sụp đổ âm thầm trong niềm tin vào đồng tiền pháp định, không chỉ từ người dân mà cả các ngân hàng trung ương.

Khi USD không còn là “vua”

Một báo cáo mới từ OMFIF – tổ chức đại diện cho 75 ngân hàng trung ương toàn cầu với tổng tài sản dự trữ hơn 5.000 tỷ USD – cho thấy:

- 1/3 số ngân hàng được khảo sát cho biết sẽ tăng tỷ trọng vàng trong vòng 1–2 năm tới, mức cao nhất trong 5 năm.

- 40% cho biết sẽ tăng nắm giữ vàng trong vòng 10 năm tới.

- Đồng USD rớt xuống vị trí thứ 7 trong bảng xếp hạng tiền tệ được ưa chuộng.

- 70% ngân hàng trung ương nhận định rủi ro chính trị tại Mỹ là yếu tố làm giảm niềm tin vào USD, gấp đôi so với năm trước.

Ngược lại, đồng euro và nhân dân tệ đang lên ngôi:

- 16% ngân hàng sẽ tăng tích trữ euro trong 1–2 năm tới (gấp đôi năm ngoái).

- 30% có kế hoạch tăng nắm giữ nhân dân tệ trong vòng 10 năm, đưa tỷ trọng của đồng tiền này lên tới 6% trong tổng dự trữ toàn cầu.

Các nhà hoạch định chính sách không còn xem USD là “vùng đất hứa” như xưa nữa. Ngay cả Max Castelli – chiến lược gia thị trường toàn cầu tại UBS cũng xác nhận xu hướng này với câu nói: “Tôi nhận được hàng loạt câu hỏi rằng liệu USD có còn là nơi trú ẩn an toàn nữa không, điều tôi chưa từng nghe ngay cả sau khủng hoảng 2008.”

Vàng: Cứu cánh trong kỷ nguyên hỗn loạn

Không chỉ là kim loại quý, vàng đang trở lại như một neo giá trị mềm, một nơi trú ẩn không bị kiểm soát bởi bất kỳ cường quốc nào. Trong năm 2024, các ngân hàng trung ương đã mua ròng hơn 1.100 tấn vàng, mức cao chưa từng có trong lịch sử.

Vàng có thể định giá toàn cầu, kiểm kê, thanh toán xuyên biên giới và tồn tại ngoài hệ thống tài chính Mỹ. Trong khi USD mất dần vai trò trung tâm, vàng đang trở thành “tiền tệ thứ ba” được chấp nhận ngầm giữa các ngân hàng trung ương.

Bitcoin còn quá sớm để trở thành chuẩn mực dự trữ

Dù được nhiều nhà đầu tư cá nhân yêu thích, nhưng Bitcoin chưa thể trở thành tài sản dự trữ quốc gia vì:

- Tổng cung cố định quá nhỏ (21 triệu BTC).

- Tính ổn định pháp lý và thanh khoản quốc tế còn yếu.

- Chủ yếu tập trung ở Mỹ và bị chi phối bởi thị trường đầu cơ.

Bitcoin có thể đóng vai trò tài sản phòng thủ, nhưng chưa thể thay thế hoàn toàn vai trò của vàng trong dự trữ quốc gia.

Mỹ mất thế độc quyền?

Đồng euro – từng bị tổn thương sau khủng hoảng nợ công 2011 – đang lấy lại niềm tin. Theo Francesco Papadia, cựu lãnh đạo thị trường ECB, tỷ trọng euro trong dự trữ toàn cầu có thể đạt 25% chỉ trong 2 năm tới, nếu EU cải thiện được thị trường trái phiếu chung.

Còn nhân dân tệ, dù bị giới hạn bởi kiểm soát vốn từ Trung Quốc, vẫn đang dần tăng vị thế. Việc 30% ngân hàng trung ương có kế hoạch tăng nắm giữ nhân dân tệ cho thấy một cuộc tái cấu trúc dự trữ toàn cầu đang bắt đầu.

Bạn nên làm gì trong kỷ nguyên “thoái USD”?

Nếu bạn là nhà đầu tư dài hạn: Hãy đa dạng hóa danh mục bằng vàng, bạc và các tài sản phi USD. Đừng đặt cược toàn bộ vào tiền mặt hoặc cổ phiếu định giá bằng đồng tiền đang mất giá.

Nếu bạn là nhà hoạch định chính sách: Đã đến lúc xem xét lại cấu trúc dự trữ quốc gia, đưa vàng và các đồng tiền thay thế như euro, nhân dân tệ vào danh mục chiến lược dài hạn.

Nếu bạn đang giữ USD hoặc các loại tiền mặt yếu: Hãy tự hỏi “đồng tiền tôi đang giữ sẽ còn giá trị bao nhiêu trong 5 năm tới, nếu lạm phát và bất ổn tiếp tục leo thang?”

Đây không còn là vấn đề của các chính phủ hay ngân hàng trung ương. Niềm tin vào tiền tệ pháp định đang lung lay ở mọi cấp độ. Từ người dân cho tới nhà nước, ai cũng cần một chiến lược để bảo vệ tài sản khỏi cơn bão tài chính toàn cầu.

Khám phá thêm các đánh giá và xếp hạng sàn môi giới ngoại hối uy tín tại WikiFX – nền tảng được tin dùng bởi hơn 21 triệu người dùng toàn cầu.